Maski są prostym i skutecznym sposobem zapobiegania i minimalizowania transmisji czynników zakaźnych przenoszonych drogą powietrzno-kropelkową. Konsekwentne i prawidłowe noszenie masek skutecznie ogranicza przenoszenie SARS-CoV-2, wirusa wywołującego COVID-19, a także innych czynników zakaźnych rozprzestrzeniających się drogą oddechową.
Ludzie podczas mówienia, kichania czy kaszlu rozprzestrzeniają do otoczenia duże ilości bioaerozolu, w formie wirusów i bakterii zawieszonych w mniejszych lub większych kropelkach śliny. Kropelki te osiadają na powierzchniach i przedmiotach, im większe kropelki, tym osiadają szybciej i bliżej osoby, od której pochodzą. Maski stanowią fizyczną barierę zapobiegającą rozprzestrzenianiu bioaerozolu z ludzkich ust i nosa do otoczenia. Natomiast respiratory (maski typu N95, FFP2 lub o wyższym standardzie) są dodatkowo wyposażone w filtr biologiczny, zatrzymujący bioaerozol obecny w powietrzu przed wdychaniem go przez osobę noszącą taką maskę. Skuteczność maski z filtrem biologicznym utrzymuje się do czasu wskazanego przez producenta, zazwyczaj ich efektywność jest przewidziana na czas jednej zmiany roboczej, czyli ok. 8 godzin.
Do krytycznych warunków skuteczności masek, oprócz rodzaju materiału, którego zostały wykonane należy dopasowanie do twarzy i głowy. Maska, aby była skuteczna, musi być szczelnie przylegać do twarzy, aby powietrze nie przepływało wokół nosa lub w miejscu przyszycia gumek oraz musi być dopasowana rozmiarem do wielkości głowy. Zbyt duża maska nie trzyma się twarzy, zsuwa się w dół lub podjeżdża do góry, wchodząc w oczy, natomiast zbyt mała nie obejmuje szczelnie twarzy wokół nosa i ust. Maska, aby skutecznie chroniła musi być noszona konsekwentnie, więc istotnym kryterium jest wygoda. Warto przetestować maski od różnych producentów i dać wybór pracownikom, ponieważ odczucie komfortu jest silnie indywidualne.
Najmniej efektywne są maski materiałowe, choć ich skuteczność jest uzależniona od rodzaju materiału, z którego zostały uszyte, im grubszy materiał i więcej warstw, tym lepiej chronią przed transmisją wirusa. Jednak zazwyczaj krytycznym elementem warunkującym skuteczność masek materiałowych jest wszycie giętkiego elementu (drucik), dającego możliwość dopasowania takiej maski do twarzy. Należy pamiętać, że jakakolwiek maska jest lepsza niż brak maski.
Najpowszechniej stosowane są jednorazowe maski medyczne, zwane też chirurgicznymi. Maski te skutecznie zapobiegają transmisji wirusa i chronią osobę noszącą przed wniknięciem czynnika zakaźnego do układu oddechowego, ponieważ od zewnątrz są pokryte warstwą antystatyczną, która odpycha cząstki stałe zawieszone w powietrzu od powierzchni maski. Czynnikiem krytycznym skuteczności maski medycznej jest właściwe dopasowanie jej do twarzy.
Z uwagi na wysoki poziom zjadliwości wirusa SARS-CoV-2, transmisję wirusa od osób zakażonych przed manifestacją pierwszych objawów, a także częsty skąpo- lub zupełnie bezobjawowy przebieg zakażenia, zakłady pracy stają się ogniskami Covid-19. Choroba ta, nawet przy łagodnym lub bezobjawowym przebiegu, obniża odporność ludzi, zwiększając podatność na inne czynniki zakaźne powszechnie obecne w środowisku w sezonie przeziębieniowym, co bezpośrednio przekłada się na zwiększoną absencję w pracy. Pracodawca, wyposażając pracowników w maski i uważnie obserwujący lokalną sytuację epidemiologiczną ma szansę w odpowiednim czasie zadziałać, zachęcając pracowników do ich noszenia podczas czynności wymagających kontaktu z innymi osobami, szczególnie z zewnątrz (klienci, petenci, serwisanci sprzętu, dostawcy, kurierzy). Wdrażając we właściwym czasie działania zapobiegające transmisji wirusa SARS-CoV-2 (maski, mycie rąk i dystans społeczny) można realnie zadbać o zdrowie swojej załogi, poprawiając w ten sposób wydajność i zmniejszając absencję w okresach zwiększonej zapadalności na infekcje układu oddechowego.
Jak dopasować jednorazową maskę medyczną do twarzy?
- Złożyć maskę na pół wzdłuż po wewnętrznej dłuższej krawędzi.
- Każdą pętlę na ucho zawiązać na węzeł możliwie blisko krawędzi maski (pośrodku bocznej krawędzi).
- Materiał maski z boków zawinąć do środka i wsunąć pod brzeg maski.
- Przycisnąć maskę do twarzy i delikatnie docisnąć drucik do nosa, aby dobrze przylegał, dopiero wtedy założyć pętelki wokół uszu.
- Usunąć wszelkie szczeliny w masce wokół nosa i policzków dla najlepszej ochrony.