Utrzymywanie czystości rąk jest podstawowym warunkiem skutecznego zapobiegania infekcjom i transmisji czynników zakaźnych w populacji. Skuteczna profilaktyka wielu chorób wymaga jedynie umycia rąk mydłem i czystą, bieżącą wodą. Higiena rąk to łatwo dostępny, niedrogi i skuteczny sposób zapobiegania rozprzestrzenianiu się czynników zakaźnych (w tym wirusów grypy i SARS-CoV-2) oraz wzmocnienia zdrowia pracowników bez względu na rodzaj prowadzonej działalności.
Higieniczne mycie rąk usuwa brud i czynniki zakaźne z powierzchni dłoni (skóry i paznokci). Proces ten jest bardzo ważny, ponieważ dotykając różnych przedmiotów, siebie oraz innych ludzi przez ręce przenosimy czynniki zakaźne (wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty). Ludzie bezwiednie, wielokrotnie w ciągu dnia dotykają rękoma oczu, nosa i ust, wprowadzając w ten sposób drobnoustroje z dłoni do własnego organizmu, jednocześnie następnie przenoszą na rękach własną mikroflorę z ust i nosa na dotykane później przedmioty.
Źródła mikroorganizmów obecnych na różnych powierzchniach w różnego typu pomieszczeniach zależą od wielu czynników, w tym od przeznaczenia i sposobu wykorzystywania danego pomieszczenia, liczby osób w nim przebywających, obecności zwierząt etc. Ludzie przemieszczają się pomiędzy pomieszczeniami, w tym toaletami, dotykając po drodze przedmiotów i powierzchni dotykanych przez wiele osób np. klamki, kontakty elektryczne, kurki baterii łazienkowych, spłuczki w toaletach. Przedmioty i inne powierzchnie znajdujące się w miejscach często dotykanych w toaletach zazwyczaj są zanieczyszczone mikroorganizmami pochodzenia kałowego (m.in. bakterie Salmonella, Escherichia coli, Clostridium difficile, noro- i adenowirusy oraz wiele innych patogennych czy potencjalnie patogennych drobnoustrojów). W pomieszczeniach innych niż łazienki zanieczyszczenia mikrobiologiczne to zazwyczaj mikroorganizmy rozprzestrzeniające się na drodze oddechowej, które wraz z kropelkami śliny unoszą się do powietrza podczas mówienia, kaszlu czy kichania, a następnie opadają dookoła osoby mówiącej. Ludzie, dotykając takich przedmiotów, przenoszą te mikroorganizmy na własne dłonie, a nie myjąc ich, przenoszą dalej na kolejne przedmioty (np. poręcze, blaty robocze) i ręce innej osoby.
Czynniki zakaźne z zanieczyszczonych i nieumytych rąk mogą zostać przeniesione do żywności czy napojów, gdzie w pewnych warunkach mogą ulec namnożeniu i spowodować choroby u osób spożywających je. Mycie rąk przerywa ten łańcuch transmisji drobnoustrojów w środowisku, przez co zapobiega biegunkom, infekcjom ze strony dróg oddechowych, a także skóry (zakażenie ran, zadrapań, skaleczeń) oraz oczu.
Pracodawca promując czyste ręce wśród swoich pracowników, ma szansę w prosty sposób wspomóc i poprawić ich zdrowie. Warto pamiętać, że nawet niewielkie dolegliwości żołądkowe czy trudno gojące się skaleczenia na dłoniach zmniejszają wydajność pracy podejmowanej przez osobę, która ich doświadcza. Poprzez podejmowanie działań wzmagających uwagę pracowników na znaczeniu mycia rąk można zwiększyć wydajność pracy oraz zmniejszyć absencję. W tym celu warto przy umywalkach powiesić schematy mycia rąk, przypominające o konieczności dokładnego umycia całej powierzchni dłoni w określony sposób (zmoczyć dłonie, nabrać mydła, dokładnie rozprowadzić mydło na całych dłoniach, dokładnie spłukać pod bieżącą wodą i wysuszyć dłonie). Na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Sanitarnego opublikowane są szczegółowe informacje i gotowe instrukcje obrazkowe do pobrania i wydrukowania.
Zapraszamy do zapoznania się z instrukcją mycia rąk, przygotowaną przez Główny Inspektorat Sanitarny – Jak myć ręce? Instrukcja mycia rąk.